Bebeklik döneminden başlayarak, çocukluk ve adolesan dönemde sağlıklı ve/veya özel ilgi gerektiren bireylerde, kapsamlı koruyucu ve tedavi edici ağız-diş sağlığı hizmetleri sunan, yaş-tanımlı bir bilim dalıdır.
Çocuk diş hekimliğinin başlıca amacı; ortaya çıkmış problemleri çözmekten çok problemlerin oluşmasını engelleyecek önlemleri almak ve çocukları çürüksüz bir geleceğe yönlendirmektir. Bu amaçla uygulanan tüm işlemlere “Koruyucu Diş Hekimliği Uygulamaları” denir.
Çocuk Diş Hekimi (Pedodontist); bebek/adolesan büyüme ve gelişimi, psikolojisi ve yönetimi, ağız ve diş hastalıklarının önlenmesi, spesifik pediatrik restoratif teknikler ve yöntemler hakkında uzmanlaşmış diş hekimleridir.
Çocukların ilk dental deneyimi onların gelecekteki ağız sağlığına verdikleri önemi ve dental tedaviye gösterdikleri yaklaşımı önemli ölçüde etkiler. Bu ilk dental deneyimde çocuklar ile iletişim, tanı, tedavi ve koruyucu yöntemler konularında özel eğitim almış çocuk diş hekimlerinden yardım alınması çocuğun şimdi ve gelecekte yapılacak olan dental işlemlere karşı olumlu tavır ve düşünceler geliştirmelerine çok önemli katkıda bulunur. Bir çocuk diş hekimi için önemli olan özellikle yaşça küçük hastalarında güven sağlamak ve onların kendilerini mutlu hissettikleri bir ortam yaratarak kaliteli ve başarılı tedaviler gerçekleştirmektir.
Süt Dişlerinin;
Çocuklarda çürük koruyucu uygulamaları, süt ve daimi dişlerin restoratif ve endodontik tedavileri, periodontal hastalıkların oluşumunu önleyici girişimler, çürük veya travma sonucu oluşan diş kayıplarının tedavisi, diş gelişim bozuklukları ve malokluzyonların erken dönem tedavileri yapılmaktadır.
Çocuğun ve ailesinin ağız diş sağlığı ve beslenme konusunda eğitilmesi, hastalara diş fırçalama tekniğinin uygulamalı olarak anlatılması, florid uygulamaları ve fissür örtücü işlemlerini kapsamaktadır.
Florid Uygulamaları
Diş çürüklerinin önlenmesinde ya da başlangıç halindeki çürük lezyonlarının durdurulmasında en yaygın olarak kullanılan ve en etkili yöntemlerden biri florid uygulamalarıdır. Diş minesini kuvvetlendirerek dişi asit ataklarına karşı korur ve dolayısıyla diş çürüklerinin oluşmasını önlemeye yardımcı olur.
Fissür Örtücü (Fissür Sealant)
Dişlerin çiğneyici yüzeylerindeki derin ve çürümeye meyilli fissürleri (olukları) kapatıp, bakterilerin buraya ulaşmasına izin vermeyen ve böylece çürüğü önleyen akışkan bir dolgu maddesidir.
Diş çürüğü, diş üzerindeki bakterilerin besinleri fermente etmesi sonucu üretilen asitlerle, diş sert dokularının yıkımı ile başlayan bir hastalıktır. Özellikle erken çocukluk döneminde, uyku sırasında biberon içine ballı, şekerli ya da bisküvili süt gibi gıdaların konulup çocuğa verilmesi, emziğin şekerli gıdalara batırılması sonucu küçük yaştaki çocuklarda görülen yaygın çürüklere Erken Çocukluk Çağı Çürüğü adı verilmektedir.
Diş çürüğünün derecesine bağlı olarak tedavisinde, dolgu, paslanmaz çelik kuronlar, pulpa kaplaması, amputasyon, kök kanal tedavisi, apeksifikasyon gibi çok çeşitli restoratif ve endodontik tedaviler uygulanmaktadır.
Çocukluk çağında çok sık karşılaşılan önemli sorunlardan biri de travmatik yaralanmalardır. Hastanın yaşı, yaralanmanın derecesi, bölgesi, ilgilendirdiği dokular ve hastanın genel durumu dikkate alınarak tedavisi yapılır.
Yer tutucular, normal düşme zamanından önce çekilmiş süt dişinin, çekim boşluğunun komşu dişler tarafından kapanmasıyla ortaya çıkacak olan anomalileri önlemek için yapılan apareylerdir.
Sabit ya da hareketli, çift ya da tek taraflı olarak uygulanabilen yer tutucular, temel olarak korumaları gereken boşluğun mezial ve distalindeki dişlerden destek alan apareylerdir.
Çok sayıda diş eksikliği olan hastalarda kaybolan fonksiyonları (anteriorda estetik, fonasyon alışkanlık kırıcı, posteriorda çiğneme fonksiyonu) tekrar kazandırmak amacıyla çocuk protezleri uygulanır.
Ortodontik anomalilerin az bir bölümünün kalıtımsal olduğu, çoğunluğunun sonradan kazanılmış anomaliler olduğu bilinmektedir. Sonradan kazanılmış anomaliler içerisinde, diş çürüğü nedeniyle süt dişlerinde mezio-distal yönde meydana gelen madde kayıpları veya süt dişlerinin erken çekimleri sonucu meydana gelen anomaliler yer almaktadır.
Çürük kontrolünün sağlanması, ailenin bilgilendirilmesi, süt dişlerinin normal düşme zamanına kadar ağızda tutulması, erken süt dişi kayıplarında yer korunması, dil itimi parmak emme gibi kötü alışkanlıkların önlenmesi, kalıcı azı dişlerin doğru pozisyonda korunması, sürmekte olan kalıcı dişler için yer olmadığında bu dişlere yer açılması koruyucu ortodontik uygulamalar arasında yer almaktadır.
Ağız koruyucular, herhangi bir kazada darbe bölgesinde oluşan enerjinin önemli bölümünün emilimi ve dağılımını sağlayarak; yumuşak dokularda, ön ve arka grup dişlerde oluşabilecek yaralanmaların, TME hasarının, çene kırıklarının oluşum sıklığını azaltmaktadırlar.
Diş hekimi ile uyumlu olan çocukların tedavileri klinik koşullarda, özel ilgi gerektiren veya anksiyeteli çocukların tedavisi ise sedasyon ya da genel anestezi altında yapılmaktadır.